Όσο συχνότερα επαναλαμβάνουμε μία διαδρομή, τόσο μακρύτερη τη θεωρούμε, επιβεβαιώνει βρετανός ερευνητής. Οι μελέτες του θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί οι καθημερινές μας διαδρομές μπορεί να φαίνονται ατελείωτες. Οι επιστήμονες νευρολογίας από καιρό γνωρίζουν πως οι εγκέφαλοί μας είναι αδύναμοι στον υπολογισμό μιας μικρής απόστασης, όπως ένα χιλιόμετρο. Αλλά οι περισσότερες μελέτες αυτού του φαινομένου έχουν πραγματοποιηθεί σε απλά τεχνητά περιβάλλοντα όπου, παραδείγματος χάριν, οι άνθρωποι περπατούν κατά μήκος πορειών που προκαθορίζονται, μέσα σε κλειστούς χώρους.
Όσο συχνότερα επαναλαμβάνουμε μία διαδρομή, τόσο μακρύτερη τη θεωρούμε, επιβεβαιώνει βρετανός ερευνητής. Οι μελέτες του θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί οι καθημερινές μας διαδρομές μπορεί να φαίνονται ατελείωτες. Οι επιστήμονες νευρολογίας από καιρό γνωρίζουν πως οι εγκέφαλοί μας είναι αδύναμοι στον υπολογισμό μιας μικρής απόστασης, όπως ένα χιλιόμετρο. Αλλά οι περισσότερες μελέτες αυτού του φαινομένου έχουν πραγματοποιηθεί σε απλά τεχνητά περιβάλλοντα όπου, παραδείγματος χάριν, οι άνθρωποι περπατούν κατά μήκος πορειών που προκαθορίζονται, μέσα σε κλειστούς χώρους.
Ο Άντριου Κρόμπτον, του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, θέλησε να δει πόσο καλοί είμαστε στον υπολογισμό αποστάσεων του πραγματικού κόσμου.
Ζήτησε από 140 σπουδαστές αρχιτεκτονικής πρώτου, δεύτερου και τρίτου έτους να υπολογίσουν την απόσταση από την φοιτητική τους εστία μέχρι γνωστούς προορισμούς κατά μήκος ενός ευθύ δρόμου, δηλ. το μήκος των ταξιδιών που είχαν πραγματοποιήσει αρκετές φορές. Όσο περισσότερο είχαν περπατήσει τη διαδρομή, τόσο μεγαλύτερο υπολόγιζαν το ταξίδι. Οι σπουδαστές του πρώτου έτους, παραδείγματος χάριν, υπολόγισαν απόσταση 1 μιλίου, να είναι περίπου 1,24 μίλια κατά μέσον όρο, ενώ οι σπουδαστές του τρίτου έτους την επιμήκυναν σε 1,45 μίλια. Ο Κρόμπτον δημοσιεύει τα αποτελέσματά του, στην επιστημονική επιθεώρηση Environment and Behavior. Τα αποτελέσματα ταιριάζουν με εκείνα από άλλες μελέτες στις οποίες, παραδείγματος χάριν, οι άνθρωποι που κινούνται μέσω ενός εικονικού κόσμου τείνουν να υπερεκτιμήσουν την απόσταση που έχουν ταξιδέψει. Τα ευρήματα υποστηρίζουν τη θεωρία της "συσσώρευσης χαρακτηριστικών": οι αποστάσεις επιμηκύνονται στο μυαλό μας επειδή, με την πάροδο του χρόνου, αρχίζουμε να παρατηρούμε όλο και περισσότερο τις μικρολεπτομέρειες μιας διαδρομής. "Καθώς συσσωρεύονται λεπτομέρειες, η απόσταση φαίνεται να μεγαλώνει", εξηγεί ο Κρόμπτον.
Βέβαια θα μπορούσαν να υπάρχουν κι άλλες εξηγήσεις για μερικά από τα συμπεράσματα του Κρόμπτον. Ένας περίπατος από τους τριτοετείς σπουδαστές θα μπορούσε να φαίνεται μεγαλύτερος, απλά επειδή οι σπουδαστές κινούνται με μικρότερο βηματισμό κατά μήκος μιας διαδρομής με την οποία έχουν εξοικειωθεί. Όμως τα ευρήματα φαίνεται να συμφωνούν και με τις αποκαλύψεις των νευρολόγων, πως η απόσταση, όπως κι ο χρόνος, είναι μια αφηρημένη έννοια για τον εγκέφαλό μας, παρά απόλυτη. "Ο κόσμος δεν είναι απλά μία εικόνα: εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνεσαι", επισημαίνει ο Τζέημς Γουάις, ο οποίος μελετά πώς αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι τα περιβάλλοντα, στο κρατικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Οι εν λόγω μελέτες ίσως μας βοηθήσουν να εξηγήσουμε τις καθημερινές μας εμπειρίες, όπου ένας περίπατος προς έναν προορισμό μας φαίνεται μερικές φορές πιό σύντομος σε σχέση με την επιστροφή ή πως μία συνήθης διαδρομή φαίνεται να μακραίνει με το χρόνο. Οποιαδήποτε κι αν είναι η εξήγηση, ίσως αποδειχθεί χρήσιμη για τους αρχιτέκτονες και τους σχεδιαστές πόλεων, επισημαίνει ο Κρόμπτον. Τα αποτελέσματά του υποστηρίζουν την ιδέα ότι τα κτίρια ή οι πόλεις που ενσωματώνουν αρρυθμίες ή λεπτομέρειες φαίνονται πιό ευρύχωρα από τις "τετραγωνισμένες" πόλεις. "Μπορούμε να δημιουργήσουμε ελεύθερους χώρους, από το τίποτα", καταλήγει ο Κρόμπτον.
Perceived Distance in the City as a Function of Time
Andrew Crompton, School of Environment and Development
Washington State University, Tri-Cities