Το αίτιο που προκαλεί εκρήξεις από γάμμα ακτινοβολία, τα πιο βίαια και έντονα φαινόμενα μέσα στο σύμπαν, αποτελούν μέχρι σήμερα ένα μυστήριο, από το 1967 που ανακαλύφθηκαν. Μια ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής αστρονόμους του πανεπιστημίου Leicester, πιστεύουν ότι έχουν μία απάντηση στο γρίφο
Το αίτιο που προκαλεί εκρήξεις από γάμμα ακτινοβολία, τα πιο βίαια και έντονα φαινόμενα μέσα στο σύμπαν, αποτελούν μέχρι σήμερα ένα μυστήριο, από το 1967 που ανακαλύφθηκαν. Μια ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλείς αστρονόμους του πανεπιστημίου Leicester, πιστεύουν ότι έχουν μία απάντηση στο γρίφο. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature και δείχνουν ότι οι εκρήξεις από ακτίνες γάμμα προκαλούνται από το θάνατο ενός αστεριού, τόσο τεράστιο που όταν πεθαίνει στο εσωτερικό ενός σουπερνόβα, ο πυρήνας του καταρρέει για να δημιουργηθεί μία μαύρη τρύπα, με συνέπεια έντονη απελευθέρωση ακτίνων γάμμα.
Ο Dr. Julian Osborne του πανεπιστημίου Leicester εξηγεί: ''μέχρι τώρα αυτό ήταν ασαφές, εάν οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα προκαλούνται από διάρρηξη ενός σουπερνόβα, ενός γιγαντιαίου αστεριού που καταρρέει σε μία μαύρη τρύπα, ή από συγχώνευση δύο ουδέτερων αστεριών. Το κάθε γεγονός θα μπορούσε να καταλήξει σε μία έντονη επελευθέρωση γάμμα ακτίνων, συνοδευόμενων από συνακόλουθη αναλαμπή ακτίνων X. Αναλύοντας αυτές τις ακτίνες Χ θεωρούμε ότι έχουμε προσδιορίσει την προέλευση της έκρηξης των ακτίνων γάμμα".
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το όργανο EPIC (European Photon Imaging Camera), που είναι προσαρτημένο στο διαστημικό τηλεσκόπιο European Space Agency's (ESA) XMM-Newton για να καταγράψουν την συνακόλοουθη αναλαμπή των ακτίνων X μίας πρόσφατης έκρηξης ακτίνων γάμμα, σε έναν γαλαξία 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη γη, ενώ ακολούθησε λεπτομερή φασματική ανάλυση των στοιχείων. Τα αποτελέσματα ήταν μια μεγάλη έκπληξη.
Ο Dr. James Reeves του πανεπιστημίου του Leicester προσθέτει: ''για πρώτη φορά, ίχνη χημικών στοιχείων που λάμπουν ανιχνεύθηκαν - συμπεριλαμβανομένου του μαγνήσιου, του πυρίτιου, του θείου, του αργού και του ασβεστίου - ενώ οι συγκρούσεις ουδέτερων αστεριών δεν αναμένεται να τα έχουν δημιουργήσει. Επιπλέον, το καυτό νέφος που περιέχει αυτά τα στοιχεία κινείται προς τη γη με ταχύτητα ίση με το ένα δέκατο της ταχύτητας του φωτός. Αυτό φανερώνει ότι η έκρηξη των ακτίνων γάμμα προέκυψε από την κατάρρευση του πυρήνα ενός γιγαντιαίου αστεριού, μετά από έκρηξη ενός σουπερνόβα. Αυτό είναι ο μόνος τρόπος παραγωγής των παραπάνω στοιχείων, που παρατηρούνται από το XMM-Newton, δηλαδή επιταχύνονται καθώς απομακρύνονται από τον πυρήνα. Έτσι η πηγή της έκρηξης των ακτίνων γάμμα είναι ένα σουπερνόβα και όχι η σύγκρουση ουδέτερων αστέρων. Η επιβεβαίωση από το XMM-Newton, πως οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα συνδέονται με τα σουπερνόβα, φέρνει τους επιστήμονες πιό κοντά στην κατανόηση της διαδικασίας που προκαλεί την έκρηξη''.
Ο καθηγητής Ian Halliday, Πρόεδρος του Βρετανικού συμβουλίου για την φυσική των σωματιδίων και την έρευνα στην αστρονομία (Particle Physics and Astronomy Research Council) προσθέτει: ''τα τελευταία ευρήματα θα εξεταστούν από το SWIFT, τη διαστημική αποστολή της NASA στην οποία συμμετέχουν και επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Leicester και το Mullard Space Science Laboratory. Η SWIFT, θα μελετήσει αναλυτικά περισσότερες από 1000 εκρήξεις ακτίνων γάμμα και στη συνέχεια με δύο ειδικά και περισσότερο ευαίσθητα τηλεσκόπια θα μελετήθουν αυτά τα φαινόμενα. Αυτό σημαίνει ότι οι προκύπτουσες ακτίνες X μπορούν να μελετηθούν ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά την έκρηξη, αντί των ωρών που απαιτούνται, προς το παρόν, για να στραφούν και εστιάσουν τα υπάρχοντα τηλεσκόπια που λαμβάνουν οδηγίες από το έδαφος.
Με 3.9 τόνους βάρος και 10 μέτρα μήκος, το X-ray Multi-Mirror (XMM)-Newton, είναι το μεγαλύτερο και πιο ευαίσθητο τηλεσκόπιο ακτίνων X που υπάρχει σε τροχιά. Μπορεί να μελετήσει τις εξαιρετικά αμυδρές πηγές ακτίνων X, από τα άστρα και τους γαλαξίες, στα πιο απόμακρα μέρη του σύμπαντος.
