Για εκείνους από σας που αγωνίζονται να εντοπίσουν τους χαμένους και τους κερδισμένους στον πολύπλοκο κόσμο των χρηματιστηρίων, υπάρχει κάποια χειροπιαστή βοήθεια. Μελέτη ψυχολογίας έχει διαπιστώσει, ότι τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, μετοχές που έχουν ονόματα με εύκολη προφορά συχνά αντιμετωπίζονται ευνοϊκότερα από εκείνες που έχουν περίπλοκα. Σύμφωνα με τους Άνταμ Άλτερ και Ντάνιελ Οπενχάιμερ, ψυχολόγους του πανεπιστημίου Πρίνσετον στο Νιου Τζέρσεϋ, "όλα γίνονται για την ευκολία μας". Όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν περίπλοκες πληροφορίες, τείνουν να εστιάσουν σε απλούστερα μέρη. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ευνοούν πράγματα που είναι πιό ρευστά, και ευκολότερα να μνημονεύονται".
Για εκείνους από σας που αγωνίζονται να εντοπίσουν τους χαμένους και τους κερδισμένους στον πολύπλοκο κόσμο των χρηματιστηρίων, υπάρχει κάποια χειροπιαστή βοήθεια. Μελέτη ψυχολογίας έχει διαπιστώσει, ότι τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, μετοχές που έχουν ονόματα με εύκολη προφορά συχνά αντιμετωπίζονται ευνοϊκότερα από εκείνες που έχουν περίπλοκα. Σύμφωνα με τους Άνταμ Άλτερ και Ντάνιελ Οπενχάιμερ, ψυχολόγους του πανεπιστημίου Πρίνσετον στο Νιου Τζέρσεϋ, "όλα γίνονται για την ευκολία μας". Όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν περίπλοκες πληροφορίες, τείνουν να εστιάσουν σε απλούστερα μέρη. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ευνοούν πράγματα που είναι πιό ρευστά, και ευκολότερα να μνημονεύονται".
Για να εξετάσουν αν αυτή η συμπεριφορά επηρεάζει τις χρηματιστηριακές αγορές των ανθρώπων, οι δύο ψυχολόγοι ζήτησαν από μια ομάδα δέκα προπτυχιακών φοιτητών να εκτιμήσει την ευφράδεια εκφοράς 60 πλασματικών ονομάτων μετοχών, με κριτήριο τη δυσκολία να τα προφέρουν. Οι επιχειρήσεις όπως "Χίλαρντ" ή "Μπάρνινγκ" κρίθηκαν εύκολες, ενώ οι "Χάξιντμπαν" και "Κρέουμι", ταξινομήθηκαν ως σύνθετα ονόματα. Μια δεύτερη ομάδα έπειτα ρωτήθηκε πώς σκέφτονταν ότι θα ήταν η πορεία κάθε μιας από τις πλασματικές επιχειρήσεις. Ίσως κατά τρόπο που δεν προκαλεί έκπληξη, τοποθέτησαν τις επιχειρήσεις με τα ωραία ονόματα σε εκείνες με υψηλό δείκτη επιτυχίας.
Και τι με αυτό; θα μπορούσατε να ισχυριστείτε. Καθώς πρόκειται για πλασματικά ονόματα, υποτιθέμενων εταιρειών που επιλέχτηκαν από προπτυχιακούς φοιτητές χωρίς εμπειρία στο αντικείμενο και γνώσεις να κρίνουν τις επιχειρήσεις. Όμως οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτή η διαδικασία μιμείται κατά προσέγγιση την έναρξη διαπραγμάτευσης απολύτως νέων μετοχών στην αγορά, όταν οι επενδυτές είναι απίθανο να έχουν αρκετές πληροφορίες για την επιχείρηση πέρα από το όνομά της, το οποίο θα μπορούσε συνεπώς να είναι ένας ισχυρός παράγοντας. Για να ελέγξουν την αρχική τους υπόθεση, οι Άλτερ και Οπενχάιμερ έκαναν μια δεύτερη μελέτη εξετάζοντας 89 πραγματικές εταιρείες που κυκλοφόρησαν στην χρηματιστηριακή αγορά της Νέας Υόρκης μεταξύ 1990 και 2004. Ζήτησαν από 16 προπτυχιακούς φοιτητές να βαθμολογήσουν την άνεση εκφοράς των ονομάτων σε μια διαβαθμισμένη κλίμακα. Κατόπιν έλεγξαν την απόδοση των εταιρειών. Όπως αναμενόταν, όσο πιό σύνθετο ήταν το όνομα μίας μετοχής, τόσο λιγότερο απέδωσε την πρώτη ημέρα εμπορικών συναλλαγών. Η σχέση περιοριζόταν, με το πέρας το χρόνου. Μετά από 6 μήνες, όταν περισσότερες πληροφορίες για τη μετοχή ήταν πιθανώς διαθέσιμες, το όνομα δεν μπορούσε από μόνο του να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη της απόδοσής της. Αλλά γενικά η σχέση ονόματος - απόδοσης ήταν στο πρώτο χρονικό διάστημα, ουσιαστική. Οι Άλτερ και Οπενχάιμερ υπολόγισαν πόσο μία επένδυση των 1000 δολαρίων θα ήταν αποδοτική αν το όνομά της μετοχής της ήταν μέσα στις 10 πιο εύκολα και στις 10 πιο δύσκολα εκφερόμενες λέξεις. Μετά από μόνο μια ημέρα, το χαρτοφυλάκιο με το εύκολο όνομα θα είχε όφελος 118 δολάρια από αυτό με το δύσκολο όνομα, ενώ μετά από ένα χρόνο η διαφορά θα εκτινασσόταν στα 333 δολάρια, υπέρ το πρώτου.
"Είναι πραγματική η επίδραση", λένε οι ερευνητές που παρουσιάζουν την εργασία τους στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences. Μέχρι τώρα οι ερευνητές έχουν δοκιμάσει τη θεωρία τους σε μία μικρή ομάδα μετοχών, κι είναι ασαφές πόσο έντονη είναι αυτή η τάση. "Θα προειδοποιούσα τους ανθρώπους να μην αλλάξουν το χαρτοφυλάκιό τους με βάση αυτά τα στοιχεία", προτείνει ο Οπενχάιμερ. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν περισσότερους ανθρώπους να σκεφτούν κάποιον ελκυστικό τίτλο, ή ορισμένοι επιχειρησιακοί τομείς μπορούν φυσικά να τείνουν προς τα απλούστερα, πιό ευκολοπρόφερτα ονόματα. Αλλά μετά από μια λεπτομερή στατιστική ανάλυση, οι ψυχολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ του τύπου μιας επιχείρησης ή του μεγέθους της και της απόδοσης των μετοχών της. Για να αποδείξουν αυτό το σημείο, οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων βάσει του κώδικα της μετοχή τους, που αποτελείται από τρία γράμματα και δεν καθορίζεται από κάποια επιχείρηση. Διαπίστωσαν έκπληκτοι, πως ευκολοπρόφερτοι κώδικες όπως ΚΑΡ είχαν την τάση να παρουσιάζουν καλύτερη απόδοση από δύσκολους κωδικούς όπως ΡΔΟ. Για άλλη μία φορά, οι ερευνητές επένδυσαν φανταστικά τα 1000 δολάριά τους διαπιστώνοντας πως οι εύκολοι στην προφορά κωδικοί είχαν κέρδος κατά 85 δολάρια περισσότερα την πρώτη ημέρα διαπραγμάτευσής τους σε σχέση με τους δύσκολους, αν και το χαρτοφυλάκιο ήταν ακριβώς 20 δολάρια πλουσιότερο μετά από ένα χρόνο για τους εύκολους κωδικούς. Ο Οπενχάιμερ λέει ότι "η εξέταση των ψυχολογικών παραγόντων όπως οι επιλογές ονόματος θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη βελτίωση των οικονομικών προτύπων. Επειδή οι μετοχές κυκλοφορούν στο εμπόριο από ανθρώπινα όντα, συμπεριφοριστικές ιδιορρυθμίες θα επηρεάζουν αναμφισβήτητα τη λειτουργία της αγοράς". Αυτό ακούγεται ως συνταγή επιτυχίας, όμως οι Άλτερ και Οπενχάιμερ θα επένδυαν τα χρήματά τους σε μετοχές που έχουν εύκολα ονόματα; "Όχι", υποστηρίζει ο Οπενχάιμερ. "Δεν έχω τα απαραίτητα χρήματα για να επενδύσω", καταλήγει.
Predicting Short-Term Stock Fluctuations by Using Processing Fluency
Department of Psychology, Princeton University
