Τα πλαστικά αποτελούν σημαντικό και αναπόφευκτο μέρος του σημερινού τρόπου ζωής. Χρησιμοποιούνται σε κάθε είδους συσκευασίες, έπιπλα, σκεύη καθημερινής χρήσης και σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές. Τα πλεονεκτήματα τους είναι το χαμηλό κόστος, το μικρό βάρος, η δυνατότητα επιλογής χρώματος ή ακόμα και διαφάνειας, η αντοχή, η μη διαπερατότητα όσον αφορά το νερό και πλήθος αερίων, η στεγανοποίηση και η δυνατότητα εκτύπωσης της επιφάνειας τους.
Τα πλαστικά αποτελούν σημαντικό και αναπόφευκτο μέρος του σημερινού τρόπου ζωής. Χρησιμοποιούνται σε κάθε είδους συσκευασίες, έπιπλα, σκεύη καθημερινής χρήσης και σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές. Τα πλεονεκτήματα τους είναι το χαμηλό κόστος, το μικρό βάρος, η δυνατότητα επιλογής χρώματος ή ακόμα και διαφάνειας, η αντοχή, η μη διαπερατότητα όσον αφορά το νερό και πλήθος αερίων, η στεγανοποίηση και η δυνατότητα εκτύπωσης της επιφάνειας τους.
Τα πλεονεκτήματα αυτά αποτελούν και την δύναμη των πλαστικών. Παρόλα αυτά, δημιουργούν πρόβλημα όταν απορρίπτονται στο περιβάλλον μετά την χρήση τους όπου και παραμένουν για περισσότερο από (300) τριακόσια χρόνια πριν διασπασθούν. Η επιστήμη έχει σήμερα δώσει λύση στο σοβαρό πρόβλημα της ρύπανσης που προκαλούν τα πλαστικά. Πρόκειται για τα ΟΞΟ-βιοαποικοδομήσιμα πλαστικά ή αλλιώς Φωτο-Βιοαποικοδομήσιμα πλαστικά που στο εξής θα αναφέρονται ως ΦΒΑ–πλαστικά. Στην Ελλάδα παράγονται ετησίως περίπου 60.000 τόνοι πλαστικής ύλης που αντιστοιχούν σε 1 δισεκατομμύριο σακούλες μιας χρήσεως για τα πολυκαταστήματα και τα super market. Το κόστος υπολογίζεται σε 300 εκατομμύρια ευρώ περίπου και ισοδυναμεί με το 0,3% του ετήσιου τζίρου κλάδου.
Η αξία της πλαστικής σακούλας ποικίλει ανάλογα με την ποιότητα και το μέγεθός της και η τιμή της το 2005 έχει αυξηθεί κατά 40% σε σχέση με το 2004. Η βιομηχανία τις χρεώνει με το κιλό, το οποίο ισοδυναμεί με 120-125 τεμάχια και αποτιμάται από 1,40 έως 1,60€ όταν διανέμονται από μεγάλες αλυσίδες super market λόγω των μεγάλων ποσοτήτων που χρησιμοποιούν. Αντίθετα, οι τιμές και οι ποσότητες διαφέρουν όταν πρόκειται για τις σακούλες απορριμμάτων που χρησιμοποιούν οι Δήμοι και οι βιομηχανίες. Οι διαστάσεις των σακουλών αυτών είναι 110 cm Í 80 cm, δηλαδή το 1 κιλό ισοδυναμεί με 7 με 9 τεμάχια πάχος 7-8 γραμμών περίπου. Ως επί το πλείστον, πρόκειται για σακούλες που προέρχονται από αναγεννημένο, ή αλλιώς δευτερογενές υλικό, δηλαδή ανακυκλωμένο και το χρώμα τους είναι μαύρο, πορτοκαλί, μπλε, πράσινο. Όσον αφορά δε, τις σακούλες απορριμμάτων οικιακής χρήσεως, οι διαστάσεις τους είναι 54 cm Í 75 cm και πωλούνται σε συσκευασίες των 10 τεμαχίων με πάχος 2,5-3,5 γραμμών περίπου. Η τιμή της συσκευασίας των 10 τεμαχίων ανέρχεται σε:
-
1,10€ όταν πρόκειται για σακούλες από δευτερογενές υλικό
-
2,70€ έως 3 € όταν πρόκειται για σακούλες με ενσωματωμένο κορδόνι κλεισίματος
-
3,30€ έως 3,50€ όταν πρόκειται για σακούλες με ενσωματωμένο κορδόνι κλεισίματος, ενισχυμένης αντοχής και αρωματισμένες
Προσφάτως, τα πολυκαταστήματα των Super Market αποφάσισαν να αφαιρέσουν σταδιακά το λογότυπό τους, όχι βέβαια για τη μείωση του κόστους αλλά για να μην φαίνονται σε διάφορα άρθρα που δημοσιεύουν οι δημοσιογράφοι και στις εφημερίδες και φαίνεται το μέγεθος της ρύπανσης που προκαλεί το κάθε πολυκατάστημα. Τέλος πρέπει να προστεθεί ότι η πρώτη ύλη για την παρασκευή πλαστικής σακούλας και γενικά πλαστικών είναι το πετρέλαιο. Κατά συνέπεια η τιμή τους συνδέεται άμεσα με τις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου. Η νομοθεσία (Νόμος 2939/6-8-2001) αντιμετωπίζει τις πλαστικές σακούλες ως υλικό συσκευασίας το οποίο πρέπει να συλλέγεται, να ανακυκλώνεται και να αξιοποιείται. Όμως το μεγαλύτερο μέρος αυτών, αν όχι το σύνολό τους, καταλήγει στο περιβάλλον όπου και το ρυπαίνει για πολλές δεκαετίες. Οι πλαστικές σακούλες όχι μόνον δεν διασπώνται εύκολα αλλά ταυτόχρονα δυσκολεύουν την αποσύνθεση άλλων σκουπιδιών που υπάρχουν στους χώρους ταφής. Ένα μαρούλι ή ένα μπιφτέκι που έχει ταφεί μέσα σε πλαστικά χρειάζεται 30 έως 70 χρόνια για να αποσυντεθεί. Στην θάλασσα οι πλαστικές σακούλες αποικοδομούνται με ακόμη πιο αργούς ρυθμούς και αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τα πουλιά, τα ψάρια, τα δελφίνια, τις φώκιες και κυρίως τις θαλάσσιες χελώνες. Οι θαλάσσιες χελώνες καταπίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα τις διαφανείς πλαστικές σακούλες που μοιάζουν με μέδουσες, το αγαπημένο τους φαγητό. Πολύ συχνά βρίσκονται πλαστικές σακούλες και στα στομάχια άλλων θαλασσινών ζώων. Στο βυθό, οι σακούλες καλύπτουν την θαλάσσια βλάστηση και νεκρώνουν την περιοχή που καλύπτουν.
Η κοινή Υπουργική απόφαση 29407/3508/16-12-02 «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή αποβλήτων» ενσωματώνει μεταξύ άλλων στο εθνικό δίκαιο την Οδηγία 31/99 «για την υγειονομική ταφή αποβλήτων». Η νομοθεσία για πρώτη φορά θέτει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους που πρέπει να επιτευχθούν σε συγκεκριμένο χρόνο. Για παράδειγμα:
-Στους χώρους υγειονομικής ταφής μη επικίνδυνων αποβλήτων θα καταλήγουν υπολείμματα και όχι ανεπεξέργαστα απόβλητα.
-Τίθενται ποσοτικοί στόχοι και χρονοδιάγραμμα για να μειωθούν τα οργανικά απόβλητα (αποφάγια, κλαδέματα κλπ.) κατά 25%, 50% και 65% αντίστοιχα μέσα σε 5, 8 και 13 χρόνια σε σχέση με το 1999.
-Αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας με ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας σε ποσοστό 50-65% κατά βάρος μέχρι το τέλος του 2005 ώστε να ανακυκλώνεται το 25 –45% του βάρους του συνόλου των υλικών συσκευασίας και τουλάχιστον το 15% του βάρους κάθε υλικού συσκευασίας.
Νικόλαος Κατσαρός
Χημικός
π. Πρόεδρος Ένωσης Χημικών
π. Πρόεδρος Ε.Φ.Ε.Τ.
